Son yıllarda durmaksızın gelişen dijital medya, hızı bütün süreçlerin odağına almıştır. Dünya genelinde milyonlarca kullanıcının katılımıyla gerçekleştirilen internet hizmetleri, önlenemez bir yarışa neden olmuştur. Bu yarışın merkezinde ise web sitelerini ön plana çıkarmak için önemli bir etken olan site hızı bulunmaktadır.
Site hızı, arama motorlarının sunulan veriler özelinde dikkate aldığı en önemli unsur olan kullanıcı niyetini tatmin etme yani user intent konusunda aşama kaydetmenin birincil şartıdır. Daha basit bir anlatımla kullanıcıların aradığını en hızlı şekilde sunmak ve arama motorlarında üst sıralara çıkmak site hızıyla mümkündür.
Peki, site hızı konusunda en etkili çözüm olan Core Web Vitals nedir? Gelin birlikte inceleyelim.
Site Hızı Nedir?
Site hızı, web sitesinin kullanıcılar tarafından hızlı ve konforlu bir şekilde kullanılmasını sağlayan temel unsurdur. Kullanıcıların tarayıcı (browser) üzerinde sıralanan web siteleri arasından tercih yapması, saniyeler içerisinde gerçekleşir. Bu sırada aratılan konu ile ilgili bütün metrikleri karşılayan internet sitesi, yarışı önde tamamlar ve kullanıcı, bu site üzerinden işlem yapar.
Bu doğrultuda incelendiğinde site hızı, web sitesinin aramalarda görülme hızı ve ziyaret hızıdır diyebiliriz. Site hızı, etkin seviyeye ulaşıp ulaşmadığı konusunda farklı hız metrikleri üzerinden ölçülebilir. Ölçüm için kullanılan birimleri şöyle sıralayabiliriz:
- Loading: Sayfanın yüklenme hızı,
- Visual Stability: Sayfanın görsel algısı,
- Interactivity: Sayfanın etkileşimi.
Site Hızının Önemi Nedir?
İnternet ortamında artan rekabet ve kullanıcı deneyimlerindeki beklentiler, web sitelerinin daha seçkin bir seviyeye ulaşması gerekliliğini doğurmaktadır. Bu seviye genel anlamda ulaşılabilirlikle ölçülür. Bir sayfaya ne kadar hızlı erişim sağlanabiliyorsa o kadar güçlü bir hizmet potansiyeli sağlanır.
Günümüzde internet kullanımının ağırlıklı olarak bilgisayarlardan mobil cihazlara kayması, web sitesinin kullanım hızını daha önemli bir hale getirir. Mobil uyumluluk sağlamayan web siteleri hem yavaş hem de niteliksiz sayılır.
Web siteleri üzerinden analiz yaparken en önemli hususlardan biri kullanıcıların sayfa hızına ne ölçüde tahammül ettiği konusudur. İnternet hızına göre kullanıcıların sayfaya erişim süresi, sayfa üzerinde yapacağı işlem için kullanıcıyı motive eder ya da vazgeçirir. Bu motivasyon sürecinde kullanıcının tahammül derecesi bu nedenle ölçümlenmektedir. Google ve benzeri arama motorları, kullanıcıların davranışını incelemek için MFI (Mobile First Indexing) aracılığı ile mobil versiyonları incelemeye başlamıştır. Bu ve benzeri test araçları, sayfa hızının iyileştirilmesi gereken alanlara kadar incelemesini yapmaktadır.
Core Web Vitals Test Yöntemleri Nelerdir?
Sayfa hızının ölçülmesi, farklı değişkenlere göre değerlendirilebilir. Bu değerlendirme kriterleri, sayfanın ilk açılışında gerçekleşen yüklemle hızını ortaya koyar. Sonrasında ise devreye sayfan etkileşim hızı girer. Bu işlemlerin incelenmesi aşağıdaki metrik ölçümleri ile sağlanır:
- First Contentful Paint
- Time to Interactive
Ayrıca Google, web sitelerinin hızını ölçümlemek için iki ayrı kaynak kullanmaktadır:
- Field Data: Google Chrome kullanıcılarının internet üzerinde gezinirken deneyimledikleri sayfa hızları ve karşılığında gösterilen tepkiler, anonim veriler olarak CrUx data üzerinden kaydedilir. RUM (real user monitoring) ile elde edilen Field data, içeriğinde doğrudan kullanıcı deneyimlerini bulundurduğu için oldukça önemli bir uygulamadır.
- Lab Data: Bu uygulama daha ziyade yapay olarak uygulanan testleri içerir. Bu testler laboratuar ortamında incelenen kullanıcı deneyimlerini model alır.
- PageSpeed Insights (PSI): Web sitesinin laboratuar ortamında incelenmesini sağlayan ve iyileştirme için yapılabilecek şeyleri sıralayan bir uygulamadır.
Core Web Vitals Metrikleri
Core Web Vitals, Google’a göre sağlıklı internet sitesinin incelenmesinde en etkili metrikleri sunuyor. Web site hızının incelenmesinde kullanılan metrikler, Google tarafından seçilmiş Core Web Vitals üzerinden kolaylıkla değerlendirilebilir. Sayfa hızının hayatî önem taşıdığı bu noktada uygulamayı kullanarak site hızı üzerinde detaylı inceleme yapmak ve her biri önemli veriler sağlayan metrikleri incelemek mümkündür.
Core Web Vitals’in kullandığı üç önemli metriği aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Largest Contentful Paint (LCP): Yüklenme
- First Input Delay (FID): Etkileşim
- Cumulative Layout Shift (CLS): Görsel Stabilizasyon
Web sitelerinin hızını ölçümlemede önemli metrikler sunan Core Web Vitals, sayfa hızından yönlendirmelere kadar çeşitli metriklerle sayfanın performansını inceler. Bu doğrultuda uygulamanın sunduğu bu metrikleri daha yakından inceleyelim.
Largest Contentful Paint (LCP)
Largest Contentful Paint, web sitesi hızını “yüklenme hızı” metriğine göre incelemektedir. Bu durumda uygulama sayfa yükleme alanında aşağıdaki işlevleri sağlamaktadır:
- Kullanıcı merkezli bir metrik olarak web sitesinde sayfaların yüklenme hızını inceler.
- Largest Contentful Paint incelemesine göre sayfa 2,5 saniye içerisinde açılabiliyorsa iyi bir skor elde edebilir.
- Sayfalardan biri yüklenirken bu metrik üzerinde test edilen unsur sayfanın en ağır işleyen ve en büyük verisini değerlendirir. Bu durumda en üst seviyede probleme odaklanan metrik, etkili sonuçlara işaret eder.
- Metrik üzerinde paint oluşumu, iyi skor için önemlidir.
- Sayfada yer alan verilerin incelenmesi, büyük görsel öğeler üzerinden gerçekleştirilir. Kullanıcı algısı bu alanda büyük verinin yüklenmesiyle beraber işlemin tamamlandığını düşünür.
- LCP metriği, sayfa üzerinde arama kriterlerini de göz önünde bulundurmak kaydıyla etiketlerde adlandırılan görsel içeriklerini inceler.
- Bu metrik lab ve fied verilerinden aynı şekilde ölçümlenebilir.
LCP değerlerinin incelenmesi konusunda ayrıntılar bu şekildeydi. Ayrıca bu metrik üzerinden inceleme yaparken optimize edilmesi önemli unsurları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Sunucunun sağladığı yanıt sürelerinin yavaş olması
- Sayfada render işleminin yapılmasını bloklayan CSS ve JS
- Sliend Side Renderinds
First Input Delay (FID)
First Input Delay, sayfaya girdikten sonraki kullanıcı hareketlerinin ölçümünü yapar. Bu metrik, kullanıcı hareketlerini detaylarına inerek kontrol ettiğinden sayfa içi kullanım konusunda en doğru verilere ulaşmayı hedefler. FID metriği aşağıdaki işlevleri gösterir:
- Sayfa içerisinde etkileşime giren kullanıcının tıklamalarda ve sayfa geçişlerinde aldığı tepkilerin süresini inceler. Bu teknik anlamda sayfanın çalışma hızını ortaya koyar.
- Sayfada geç reaksiyon veren noktalarda arıza, kod hatası vb. sorunlar olabileceğini hesap eden metrik, çözüm için bu bilgiyi de yedekler.
- FID, Google’ın öngördüğü şekilde etkileşim sınırını 100 ms olarak sınırlandırır. Bu süre içerisinde yanıt vermeyen sayfa kusurlu olarak algılanır.
FID metriği işlevlerini bu alanlarda gösterir. Metriğin optimize edilmesi için aşağıdaki unsurlar gerekir:
- FID, lâboratuar ortamı incelemesi sunmaz. Doğrudan sayfanın işlevine dair bir inceleme olduğu için sadece field/saha incelemesi yapar.
- JS execution süresi azaltılır.
- JS dosyaları sıkıştırılır.
Cumulative Layout Shift (CLS)
Cumulative Layout Shift, diğer metriklere göre biraz daha spesifik bir işleve sahiptir. Sayfalar üzerinde gerçekleşen hatalardan dolayı stabilizasyon sorunları ortaya çıkabilmektedir. Bu hatalar nedeniyle yanlış tıklamalar vb. sorunlar oluşabilir. Bu doğrultuda CLS metriğinin işlevlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Cumulative Layout Shift, hem field hem de lab sonuçlarıyla ilgilenen bir metriktir. Görsel optimizasyonunu bu iki alanda da test eder ve sonuçlarını optimize eder.
- Yapılan inceleme sonucunda her hatalı işleme bir puan vererek ilerleyen CLS, işlemin sonunda bu puanların toplamını alır.
- Eşik değeri olarak 0.1 belirlenir ve bu sayede sayfa üzerinde kaymalar olmaması beklenir.
CSL işlevleri bu biçimde kullanılır. Metriğin içerisinde karşılaşılan hatalar ise;
- Sayfada yer alan dinamik içerikler,
- Boyutlandırılmamış olan iframeler, görseller ve reklâmlar,
- Bu metrikte iyileşme sağlayabilmek için her görsel ve video için ölçeklendirme yapılmalıdır.
- İçeriklerin önüne farklı içerikler yerleştirmek eksi puan sebebidir.
Core Web Vitals İşlemlerini Bitirirken
Kullanıcı öncelikli bir sayfa oluşturma ve deneyimleri bu doğrultuda yönlendirme konusunda sayfa hızını düzenleme için kullanılan Core Web Vitals ile bütün test aşamalarının sonuna gelindiğinde eksiklikler giderilir. Bu doğrultuda “mobile first” deneyimi ile mobil uyumluluk ve AMP eklentileri ile ilgili eksiklikler giderilir. Öte yandan “user first” deneyimi, sayfalar üzerinde yapılan bütün detaylı incelemelerle tamamlanır.
Analizlerin ve iyileştirmelerin doğrudan etki gösterebilmesi için web sitesi üzerinde detaylı çalışma yapmak ve bütün SEO çalışmalarını gözden geçirmek de yerinde olacaktır. Kullanıcı deyimlerinin tam bir içgörü karşılığı olarak sayfalara yansıtılması, etkili bir sonuç almanın en doğru yoludur.
