Plagiarism, yani Türkçe karşılığı olarak intihal, başka bir bireyin fikirlerini, çalışmalarını ya da cümlelerini kendinize aitmiş gibi sunmanız durumudur. Bu faaliyette kaynak belirtmediğiniz sürece intihal yaptığınız kişiden onay alıp almamanız da önemli olmayacaktır. Üstelik intihal pek çok alanda yer alır. El yazması yazılar, basılı yayınlar, elektronik makaleler, çizimler, tasarımlar, program yazılım kodları ve benzeri pek çok dizinde intihal yapılabilmektedir. Elbette ki bazı durumlarda intihal dikkatsizlikten dolayı kasıtsız bir şekilde de yapılabilir. Fakat bu durum yapılan eylemin suç olduğu gerçeğini değiştirmeyecektir.
Neden İntihal Yapılmamalıdır?
Plagiarism yani intihal söz konusu olduğunda önemli olan fikrin ya da cümlenin bir başka kaynaktan alındığını gizlemek değildir. Tam aksine, kaynağınızı açık ve net bir şekilde belirttiğiniz zaman intihalden kaçınmış olursunuz. Bu noktada “Ben cümlede yer alan kelimelerin tamamını değiştirdim, kendi cümlemi yazdım ve artık kaynak vermeme gerek yok.” diye düşünebilirsiniz. Fakat bu büyük bir yanılgı olacaktır. Çünkü daha önce de dediğimiz gibi intihal sadece kelimeler aracılığı ile yapılmaz. O cümlenin altında yatan fikir de bir intihal ögesi olabilir. Dolayısıyla cümleyi dilediğiniz kadar değiştirmiş olsanız bile size yeni bir fikir verdiği için o kaynaktan yararlandığınızı belirtmeniz gerekmektedir.
İntihal yaptığınız durumların tespit edilmesi çok ciddi sonuçlar ile karşılaşmanıza sebep olacaktır. Bu sonuçlardan bazıları şunlardır:
- Eğer öğrencilik hayatınızda intihal yapıyorsanız disiplin cezası alırsınız.
- Akademik hayatınızda intihal yaptıysanız mesleğinizden olabilirsiniz. Ek olarak itibarınız da zedelenecektir.
- Web sitenizde intihal yaptıysanız sitenizin güvenilirliği zarar görecektir. Bununla beraber arama motorlarındaki sıralamalarınız da düşer.
Bu sonuçlarla karşılaşmak istemiyorsanız intihal yapmaktan kaçınmanız gerekmektedir.
İntihal Türleri
İntihal türleri pek çok farklı şekilde karşımıza çıkabilmektedir. Bu neden intihalden başarılı bir şekilde kaçınabilmek için bütün intihal türlerini öğrenmiş olmanız gerekmektedir. İşte o türler şunlardır:
- Doğrudan İntihal: Bu intihal türü aynı zamanda kopyala yağıştır intihali olarak da bilinmektedir. Bir kaynaktan herhangi bir cümlenin, paragrafın ya da komple metnin direkt kopyalanması anlamına gelmektedir. Eğer bir başkasının cümlelerini olduğu gibi kullanmak istiyorsanız kopyala yapıştır yapmak yerine alıntı yapmayı tercih etmelisiniz.
- Mozaik İntihal: Mozaik intihal adından da anlayabileceğiniz gibi farklı parçalardan oluşmaktadır. Birkaç farklı kaynaktan elde edilen cümle parçalarının bir araya getirilmesi ile yeni bir cümle elde edilir. Bu işlemin sonucunda yeni bir metin elde edilmiş olsa da kullanılan kelimeler ve fikirler yeni olmayacaktır.
- Kendini İntihal: Yaygın olarak gözlemlenen bir başka intihal türü de kendini intihaldir. Bu kişinin kendine ait olan ve geçmişte hazırlanmış bir kaynaktan intihal yapmasını anlamına gelmektedir. Yani kaynak olarak kullanacağınız kişi kendiniz bile olsanız bunu kaynakçanızda belirtmeniz gerekir.
- Küresel İntihal: Küresel intihal bir başkası tarafından yazılmış çalışmanın tamamını bire bir aynı şekilde kullanmaktır. Makalenizi bir arkadaşınızın yazması ya da sizin para karşılığında makale almanız gibi durumlardır. Bu, intihalin en şiddetli biçimi olarak kabul görmektedir. Çünkü çalışmanın yazarı ya da eserin sahibi hakkında direkt olarak yalan söylemeyi içermektedir.
İntihal türlerinin neler olduğunu ve nasıl işlediklerini iyice öğrenmeniz gerekmektedir. Ancak bu türler hakkında bilginiz olduğunda intihalden tam anlamıyla kaçınabilirsiniz.
İntihalden Kaçınmak için Ne Yapmalısınız?
İntihalden kaçınmak istiyor fakat bunu nasıl başaracağınızı bilemiyorsanız doğru adrestesiniz. Eğer akademik çalışmalar yapmaya yeni başladıysanız intihal konusu kafanızı karıştırıyor olabilir. Çünkü daha önce de belirttiğimiz gibi intihal türleri hakkında bilginiz olmaması farkında olmadan intihal yapmanıza sebep olacaktır. Ancak intihalden kaçınmak tahmin ettiğinizden çok daha basit. Bunun için yapabileceğiniz üç farklı şey bulunmaktadır:
- Herhangi bir kaynaktaki cümleyi ya da paragrafı olduğu gibi kullanmak istiyorsanız alıntı yapmalısınız. Alıntı yapmanın pek çok farklı yöntemi vardır, bunları araştırabilirsiniz.
- Faydalı olduğunu düşündüğünüz bir bilgiyi kendi makalenizde kullanmak istiyorsanız tamamen kendi kelimelerinizi kullanarak yeniden yazmalısınız.
- Tamamen kendi cümleleriniz ile yazdığınız yazıdaki fikirleri hangi kaynaktan edindiğinizi de kaynakça bölümünde belirtmelisiniz.
Bu üç öneriyi dikkate aldığınızda büyük bir ihtimalle intihalden kaçınmış olacaksınız.
İntihal Nasıl Tespit Edilir?
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz noktalara dikkat ettiğinizde bile farkında olmadan intihal yapmış olma ihtimaliniz vardır. Bu nedenle olumsuz sonuçlarla yüzleşmeden önce intihal yapmadığınızdan emin olabilmeniz için kontrollerinizi sağlamanız gerekir. Böylece içiniz rahat bir şekilde çalışmalarınızı sonlandırabilirsiniz.
Ek olarak, muhtemelen hazırladığınız çalışmayı teslim edeceğiniz kurum ya da kişi de intihal tespit çalışması yapacaktır. Dolayısıyla çalışmalarınızı önceden kontrol etmeniz tedbirli olmanızı da sağlayacaktır. Peki bu kontrolleri nasıl gerçekleştirebilirsiniz? İntihal tespiti yapmanızı sağlayacak pek çok yazılım bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- www.turnitin.com
- plagiarismdetector.net
- www.grammarly.com
- www.quetext.com
Bu tarz siteleri kullanarak yazdığınız yazılarda intihal olup olmadığını tespit edebilirsiniz. Çoğu intihal tespit programı ücretsiz bir şekilde hizmet vermektedir. Ancak bazıları belirli bir kullanım hakkından sonra premium üyelik talep edebilir.
