Günümüzde internet dünyası, çok yönlü erişim olanakları ile anındalık boyutunu daha hızlı hale getirmiştir. Kullanıcı profilleri genel olarak aradıkları içeriğe en kısa sürede erişme motivasyonuyla hareket etmektedir. Google başta olmak üzere bütün arama motorları, en hızlı ve en doğru bilgiyi içeren web sitelerini ön plana çıkarmak üzere çeşitli yöntemlerle çalışmaktadır.
Arama motorlarının öne çıkan listeleri, en çok aranan bilgileri bu şekilde kullanıcılara kolaylıkla erişilebilir hale getirir. Bunun karşılığı olarak da web sitesi sahipleri, sayfalarını öne çıkarmak için iyileştirme süreçleri üzerinde yoğun çalışmalar gerçekleştirir. Dolayısıyla kullanıcı istekleri ile web sitesi sahipleri SERP adı verilen ortak alanda buluşmaktadır. SEO çalışmalarının ve arama motorlarının bugünkü haline nasıl geldiğini merak ediyorsanız, geçmişten günümüze SERP sonuçlarının gelişimi ile ilgili bütün detayları yazımızda bulabilirsiniz.
SERP Nedir?
SERP, internet ortamında arama yapan kullanıcıların sonuçları belirli bir sıralamaya göre karşılarında buldukları sonuç sayfasıdır. SERP kısaltmasının açılımı; Search Engine Results Page yani Arama Motoru Sonuç Sayfası’dır. Kullanıcılar, bu sayfa üzerinde arama yapıkları sözcükleri içeren yazılı ve görsel içeriklere ulaşırlar. Arama sonuçları; haber makaleleri, videolar, teknik bilgiye dayalı web siteleri, resim ve yazılı metinler olarak bilgisayar ekranına yansır. Günümüzde bu teknoloji sayesinde özellikle dijital pazarlama ve reklam faaliyetleri başarılı bir şekilde yürütülebilmektedir. SERP içerisinde yer alan sonuçlar, sponsorlu ya da organik içerikler arasından oluşabilmektedir.
Organik Sonuç Nedir?
Arama motorları üzerinde iki farklı öne çıkma yöntemi vardır. Bu yöntemlerden sponsor seçeneğini kullanan sayfalar, özellikle ürün veya hizmet pazarlamasında satış sayfalarını ön plana çıkarmayı hedeflemektedir. Sponsor yönteminde sayfa içeriğine bakılmaksızın işletme hesapları, anahtar kelime odaklı olarak botlar aracılığı ile listenin üst sıralarında yer alır.
Organik sonuçlar ise genellikle aranan konularla ilgili nitelikli çalışmaları ve teknik altyapıyı bir araya getiren web sitelerinden oluşmaktadır. Arama motorları, belirli ölçütleri kullanan algoritmalar aracılığı ile içerikleri SERP sayfaları üzerinde sıralar. Bazı aramalar özellikle daha çok organik sonuca ulaşma imkânı sunmaktadır. İnternet üzerinde üç ayrı türde arama yapılabilmektedir. Bu arama türleri şöyledir:
- Bilgi odaklı arama: Kullanıcılar bu yöntemle belirli bir konuda bilgi edinmeyi hedefler. Bu sorgu tiplerinde içerikler büyük ticarî hedeflere dayanmaz. Bu sebeple sponsorlu aramalara uygun değildir.
- Gezinti aramaları: Kullanıcıların gezinti aramaları yapmasındaki sebep, farklı web sitelerine ulaşmak ya da URL’si bilinmeyen belirli siteleri bulmaktır.
- İşlem odaklı arama: İşlem odaklı aramalar, ticarî amaçlı aramaları içerdiği için en çok sponsorlu aramanın ortaya çıktığı uygulama olarak ön plana çıkmaktadır. Bu alandaki aramalar özellikle ürün ve hizmet içeriklerine yönlendirilir.
SEO Çalışmalarının Organik SERP Üzerindeki Etkileri
SEO çalışmaları, web sitelerini doğru hedef kitleye ulaşmak üzere daha donanımlı hale getirmek için uygulanan bir yöntemdir. Uzun vadede etkili sonuçlara ulaşmayı hedefleyen web sitesi sahipleri SEO çalışmaları yardımıyla daha nitelikli ve kullanıcı deneyimlerine yatkın içerikler oluşturabilmektedir. Günümüz dünyasında nitelikli bilginin çok sayıda insana kısa sürede ulaşması, oldukça önemli bir durumdur. Ancak geçmişte uzun süre arama motorlarında sıralamaya girmek için belirli kalıpları kullanılması, Google tarafından da uygun olarak görülmezdi. Dijital dünyanın bugünkü konumunda ise arama motorlarının SERP listesinde yer almak için SEO çalışmaları yapmak zorunluluk haline geldi. SEO çalışmalarının bu kapsamda sunduğu avantajları ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Organik olarak geliştirilen içerikler çoğunlukla en fazla tıklamayı almaktadır.
- İçeriklerin ilgi düzeyine göre üst sıralarda kalma süreci uzundur.
- Kullanıcılar, genellikle en çok tıklanan ve en üstte yer alan sayfalara güvenir.
- Google algoritmaları, nitelikli içerikleri kullanıcı hareketlerine göre değerlendirir.
- Google arama motorunda aramaların ilk 5 sırası tıklamalardan %67’sini alır.
SERP Nasıl Çalışır?
Kullanıcılar, genellikle armalarda öne çıkan içerikleri kullanma eğilimindedir. Arama motoru sonuç sayfaları yani SERP üzerinde yer alan içeriklerin sıralaması, sayfaların hızından içerik kalitesine kadar bütün alanlarda düzenlemeler içerir. Arama motorları ise bu nitelikli ve özenle hazırlanmış web sitelerini kullanıcıların görebilmesi için üst sıralarda listeler.
Zaman içinde kullanıcıların deneyimleri de SERP üzerindeki içeriklerle özdeşleşmeye başlar. Bu sayede her kullanıcı aramalarında kendine özgü benzersiz sonuçlara ulaşır. Arama motorlarının algoritmaları, kullanıcıların fiziksel konumu, sosyal ayarları, tarama geçmişi ve kullandıkları hizmetleri veri havuzunda değerlendirerek kişiye özel sonuçlar verir.
SERP Sonuçlarının Ortaya Çıkışı
Dünyada ilk web sitesi, 1991 yılında açılmış ve devamında dijital evren, farklı dinamikleri de içine alarak bugünkü haline ulaşmıştır. Zaman içinde internet sitelerinin sayısındaki artış, sayfaların listelenmesi konusunda farklı dinamiklerin gelişmesine neden olmuştur. Teknolojinin de daha farklı olanakları getirmesi ile arama motorları içerikler arasında belirli kriterlere göre sıralama yapmaya başlamıştır.
Bugün günlük yaşamın vazgeçilmezlerinden biri haline gelen arama motorları, kullanıcıların aradıkları her sorunun yanıtını kolaylıkla bulmasını sağlamaktadır. Peki, ortaya çıkışından bu güne kadar SERP listeleri nasıl gelişti? Arama motorlarının işlevindeki gelişmenin tarih sıralamasına göre ilerleyişini adım adım ele alacağız.
İlk Arama Motoru
90’lı yılların başında internet sitelerinin yavaş yavaş artış göstermesi, zaman içinde arama motoru ihtiyacını doğurdu. Kütüphane sistemlerinde olduğu gibi aranan bilgilerin düzenli olarak sıralandığı bir ortam internet kullanıcılarının ihtiyacı haline geldi. Bu aşamada Google devreye girdi ve küçük bir işletme olarak başladığı yolda bugün dünya devi bir şirket haline geldi. Yıllar içinde kullanıcı deneyimleri ve milyonlarca yeni web sitesi geliştikçe ihtiyaçların karşılanması için farklı işlevler ortaya çıktı.
İlk arama motoru Google, 1998 yılında kullanıma açıldı. Kullanıma açılmasından sonra birkaç yıl içinde web sitelerinin sayısında büyük bir patlama yaşandığı için Google kısa süre içinde büyük bir kullanıcı profiline hizmet etmeye başladı. Şirket kurucuları Sergey Brin ve Larry Page, sisteme yardımcı olması için ilk olarak SERP listelerinde web sitelerini ilgi alanına göre sıralamaya olanak veren PageRank algoritmasını oluşturdular.
Google Ads
2000 yılına karar reklamsız olarak çalışan Google, arama motorlarına yavaş yavaş entegre olmaya başlayan banner reklamları için bir sisteme ihtiyaç duymaya başladı. Web sitesi geliştiricileri, görüntülü reklamlar için Google arama sonuçlarına benzer bir şekilde alaka düzeyine ihtiyaç duymaya başladı. Yani SERP üzerinde reklamların da içeriklerle birlikte aramalara yansıması hedefleniyordu.
Bu ihtiyaçların gelişmesiyle birlikte Google Ads piyasaya sürüldü. Google Ads, SERP sayfaları üzerinde ekranın belirli alanlarında görüntülü reklamları yayınlama işlevini görmektedir. Arama sonuçlarında maksimum 4 reklam gösterilir. Özellikle çevrim içi alışveriş sitelerinin reklamları, sağ sütunda yansıtılır.
Dikey Arama Motoru ve Evrensel Arama
İlk olarak ortaya çıkışından sonra zamanla ihtiyaçlar gelişmiş ve evrensel arama sonuçları hedeflenmeye başlamıştır. Basit ve yerel arama sonuçları böylece dikey arama yöntemiyle evrensel arama sonuçlarına dönüşmüştür.
Google arama motoru üzerinden dikey arama sonuçlarının alınması, doğrudan World Wide Web üzerindeki bütün içerikleri kapsayacak şekilde düzenlenmiştir. Aynı zamanda aramaların bütün kullanıcılar için basit bir şekilde bulunması için pratik bir sistem geliştirilmiştir. İlk olarak evrensel arama programı ile 2001 ve 2007 yılları arasında hızlandırılmaya başlanan Google aramaları, son yıllarda yeni özelliklerle daha verimli hale getirilmiştir.
2008 Sonrasında Gelişmeler
Günlük milyonlarca arama işlemine yanıt vermeye başlayan Google, hızlandırılmış seçeneklerle daha fazla zenginleşmeye başladı. Arama motorları üzerinde hızlı yanıtlar ve bilgi grafikleri yer alırken, aramalara duyarlı olarak alakalı çok sayıda görsel ve yazılı içerik SERP üzerinde görüntülenmeye başladı.
Hızlandırılmış arama seçenekleri aşağıdaki özelliklerle zenginleştirilmiştir:
- Google Suggest ile arama terimlerinin yazım anında tahmin edilmesi ve aranacak olan kelimelerin otomatik olarak yazılması bu şekilde mümkün olmuştur.
- Arama için alternatif öneriler verilmeye başlamıştır. Bu işlen SERP sayfasının en alt kısmında örnek anahtar kelimeler olarak yer alır.
- Arama sorgularında hataların düzeltilmesi ve konuların en çok kullanılan anahtar kelimeler üzerinden yorumu sunulur.
- Google anında arama ile sonuçlar yazım sırasında ekrana gelmeye başlar.
SEO Çalışmalarının 2010’lu Yıllardan Sonraki Gelişimi
SERP listeleri, günümüzde sadece basit arama sonuçları vermenin çok ötesinde mesajlar içermektedir. Google üzerinde eski dönemlerde reklam içerikleri ve bilgi odaklı içerikler keskin hatlarla ayrılırken, günümüzde SEO çalışmaları sayesinde bilgi içerikleri de tanıtıma odaklı olarak kullanılabilmeye başladı. Böylece arama motoru optimizasyonu (SEO) için kullanılan teknikler, arama motorlarının çalışma sistemlerini de etkilemeye başladı.
Zaman içinde gelişen e-ticaret faaliyetleri, doğrudan satış için kullanılan web sitelerini popüler hale getirdikçe, reklam ve tanıtım üzerinden yeni kazanç olanakları da ortaya çıktı. Dolayısıyla web sitesi geliştiricileri, SEO çalışmaları ile daha fazla ön plana çıkabildiklerini keşfederek yeni çalışma biçimleri geliştirmeye başladılar. SERP sayfaları artık dijital evrende en büyük pazar alanı haline gelmiş oldu.
